T.I.A.

Vorige week zijn we dan eindelijk aangekomen in het échte Afrika, waar de wetten van Darwin nog gelden. Het continent waar niets is zoals het lijkt en waar alles anders gaat dan je gepland hebt. Het is pas twee weken geleden dat we Mauritanië verlieten, maar het lijkt wel maanden. Het moment dat we Senegal binnen kwamen vanaf de boot was alles anders. De omgeving werd al snel groener en de mensen steeds zwarter. Los van het feit dat vrijwel iedereen in Senegal islamitisch is , is er weinig te merken van Arabische invloeden. De mensen hier zijn een stuk vriendelijker, maar tegelijkertijd is de aandacht die ze vragen ook erg vermoeiend en al snel vervelend. Ieder gesprek eindigt met de vraag of je geld voor ze hebt. In Oost Afrika heb ik dit ook al meegemaakt, maar ik merk dat ik me er al veel minder van aantrek dan een jaar geleden. Gewoon vriendelijk blijven lachen of ze gewoon negeren.
Buiten de steden zijn de mensen gewoon vooral heel vriendelijk. Overal langs de weg schreeuwen de kinderen ons na als we voorbijkomen en roepen ze Toebab, Toebab, wat blanke betekent. Als we ergens in ‘the middle of nowhere’ stoppen staan er binnen de kortste keren een aantal Afrikanen om ons heen, maar niemand die weet waar ze vandaan komen. En ook zo snel.
Na een dag van tweeëntwintig uur rijden, waarbij we een grensovergang, erg slechte wegen en een rivier hebben bedwongen kwamen we uiteindelijk aan in Gambia. Hier besloten we een aantal dagen te blijven om twee projecten te bezoeken, de waterpiramide en een internetcafé op zonne-energie. In de tussentijd hebben we ook nog wat proberen te ontspannen en zijn we uitgeweest. Gambia is een erg klein land volledig ingesloten door Senegal. Het land bestaat uit een rivier met aan beide kanten een stuk rivieroever. Helaas is het erg toeristisch en daardoor is de sfeer een beetje verziekt. Vrijwel iedereen probeert ons op te lichten, en dus moeten we constant opletten. De discotheken staan vol met sjacheraars, die je van alles aan proberen te smeren, en hoeren die hun handen niet thuis kunnen houden. Ook lopen er veel oude, mannelijke én vrouwelijke sekstoeristen rond die zonder enkele vorm van schaamte trots rondlopen over de boulevards met hun nieuwe aanwinst. Kortom, niet echt een aanrader.
De president van het land hebben we al enkele malen voorbij zien komen. Als hij in aantocht is moet iedereen aan de kant van de weg stil gaan staan; doe je dit niet dan wordt er op je geschoten. Eerst flitsen een aantal politieauto’s voorbij, en daarna de verlengde Hummer van president Yammeh, met achterop een aantal militairen met hun ‘gatling guns’ in aanslag, en de kleinere Hummer van zijn vrouw. Hij is democratisch gekozen tijdens de laatste verkiezingen, nadat hij al had aangegeven dat hij sowieso zou winnen, met of zonder een meerderheid aan stemmen. T.I.A.
Ook ben ik hier naar de tandarts geweest. Nadat ik in Marokko op een wortel heb gebeten is het spalkje, een overblijfsel van mijn beugel van tien jaar geleden, achter de tanden in mijn onderkaak afgebroken. De week erna nam de druk op mijn tanden steeds meer toe, en in Senegal merkte ik op dat een tand aan het verschuiven was. Na de orthodontist in Nederland geraadpleegd te hebben was het devies: “alles dichtlijmen en dan kijken we over vijf maanden wel wat de schade is”. Ditzelfde advies gaf ik door aan een gerenommeerde tandarts in Banjul. Nadat ik plaats had genomen in een middeleeuws martelwerktuig, nam deze slager de schade op en begon zijn gereedschap voor de komende anderhalf uur uit te stallen. Het leek hem verstandig om eerst even een röntgenfoto te maken met een soort van föhn. Daar lag ik dan, terwijl ik in de loop van een kanon keek, te overdenken hoeveel straling een mens mag hebben volgens de Europese normen. De conclusie was dat mijn spalkje inderdaad los zat. Daarna werden vakkundig mijn tanden bijgevijld, ik denk om het glazuur op mijn tandplak weg te vijlen. Terwijl de tandarts druk bezig was met mijn tanden, duwde zijn hulpje vol overgave het apparaat dat mijn speeksel moest opzuigen steeds dieper in mijn keel, met als gevolg dat ik constant lag te kokhalzen. Terwijl de zon geruisloos onderging in West Afrika, lag ik me af te vragen hoe ik ooit in deze situatie terecht was gekomen. T.I.A.
Afgelopen zondag hebben we het vliegtuig gepakt, en zijn we via Dakar naar Sierra Leone (bekend van de films ‘Blood Diamond’ en ‘Lord of War’) gevlogen om het derde project te bezoeken. Sierra Leone werd als eerste door de Portugezen ontdekt, en zij gaven de huidige naam aan het land. Sierra Leone betekent ‘leeuwenberg’, dit vanwege de vorm van de bergen die je ziet vanaf zee. Vanuit hier is de slavenhandel op Amerika begonnen. Toen de Engelsen in de 18e eeuw de slavenhandel afschafte werd het land een toevluchtsoord voor bevrijdde slaven. De huidige hoofdstad, Freetown, werd in deze tijd gebouwd. De bevrijdde slaven namen al gauw een Engelse levensstijl aan, met een bijbehorend superioriteitsgevoel ten opzichte van de lokale bevolking. Dit leidde tot veel spanningen en ongelijkheden in het land. Uiteindelijk brak in 1991 een burgeroorlog uit die tot 2002 heeft geduurd. Tijdens deze oorlog werd het land totaal verwoest, en werd Sierra Leone het op één na armste land ter wereld. Het land heeft ongelofelijke wreedheden gezien in de laatste decennia. Zo werden tijdens de oorlog veel kindsoldaten ingezet. De kinderen werden uit hun dorpen geroofd, waar ze vaak hun eigen ouders om moesten brengen, en met behulp van onversneden cocaïne, die werd ingebracht in een snee bij de slaap, pleegden deze kinderen de meest verschrikkelijke misdaden. De rebellen stonden erom bekend dat zij de ledenmaten van de gevangenen afhakten. Een rit door Freetown, waar de voormalig kindsoldaten en de andere slachtoffers nu wonen, laat de verschrikkelijke gevolgen van de oorlog onverbloemd zien. T.I.A.
Gelukkig is Sierra Leone aan het herstellen van de oorlog en er gloort weer hoop aan de horizon voor dit schitterende land. De mensen lijken iets gereserveerder dan in andere landen die we tot nu toe in West Afrika bezocht hebben, maar zijn over het algemeen erg vriendelijk. De kinderen in de dorpjes worden helemaal wild als ze ons zien en beginnen meteen heel hard Oputho (komt van het woord voor Portugees) te roepen, het Sierra Leonese equivalent voor Toebab. Om het herstel te versnellen zijn er twee ziekenhuizen neergezet door de Lionheart Foundation, een Nederlandse organisatie die tijdelijk gerund wordt door Donald Keus (a.k.a. Don Sierra Leone). In het kader van ons derde project heeft Don ons het ziekenhuis in Lungi, en het grotere ziekenhuis in Makeni, laten zien. Daarnaast heeft hij er persoonlijk voor gezorgd dat het ons aan niets ontbrak tijdens deze indrukwekkende week, waarvoor dank. Ook zijn we met hem naar Yele gegaan, waar we een kijkje hebben mogen nemen bij een nieuwe palmolieplantage die daar wordt neergezet om in de toekomst de beide ziekenhuizen te kunnen bekostigen. Op deze manier kunnen de ziekenhuizen in de toekomst zelfstandig draaien, zonder financiële hulp vanuit het Westen, wat natuurlijk erg duurzaam is.
Tijdens deze week hebben we erg veel indrukken opgedaan. Zo vond ik het erg confronterend om de ziekenhuizen te bezoeken waar mensen doodgaan waar we bijstaan, en dát aan een diagnose die in Nederland weinig voorstelt. Een leven is hier gewoon heel weinig waard. Een bizar verhaal over een vrouw die gisteren is overleden. Omdat ze bloedarmoede had, door malaria, had ze dringend bloed nodig. Haar familie was net vertrokken naar huis, en haar zus die er nog was wilde geen bloed geven. Niemand weet waarom. Toen uiteindelijk de ernst van de situatie werd uitgelegd was de zus bereid om bloed te geven, maar ondertussen was de behandeld arts alweer naar huis. Toen deze werd opgebeld had deze geen zin meer om te komen en de vrouw overleed een uur later. Tja… This Is Africa (T.I.A.).